ఈ మధ్యకాలంలో గుండెజబ్బు కంటే కూడా ఎక్కువగా ఈ బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ వల్ల చాలామంది ఇబ్బంది పడుతున్నారు. ఏ మాత్రం అలసత్వం వహించినా ప్రాణం మీదికి వస్తుంది. సరైన సమయంలో సరైన వైద్యం తీసుకోకపోతే ప్రమాదం తప్పదు.
✍️ స్ట్రోక్ లేదా బ్రెయిన్ ఎటాక్ అంటే ఏమిటి?
👉స్ట్రోక్ అనేది రక్తప్రసరణకు అవరోధం కలగడం లేదా నరాలు చిట్లడము వల్ల సంభవించే వైద్య అత్యవసర పరిస్థితి.
👉 అంటే మెదడుకు ఆక్సిజన్ మరియు పోషకాలను తీసుకెళ్లే రక్తనాళాలు చిట్లి పోవడం , రక్త సరఫరాకు అంతరాయం ఏర్పడటం తత్ఫలితంగా మెదడులోని ఒక భాగానికి ఆక్సిజన్ అంతరాయం కలిగించడం వల్ల ఆ భాగం యొక్క కణ మరణానికి దారితీస్తుంది.
👉 స్ట్రోక్ సంభవించినప్పుడు సకాలం లో చికిత్స చేయడం అనేది దీర్ఘకాలిక లేదా శాశ్వత నష్టాన్ని నిరోధించడానికి చాలా కీలకమైనది.
✍️ స్ట్రోక్ ని గుర్తించడానికి సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు ఏమిటి?
👉స్ట్రోక్ యొక్క అత్యంత సాధారణంగా గుర్తించే లక్షణాల్లో ఇవి ఉంటాయి:
1. మాట్లాడటం మరియు అర్థం చేసుకోవడంలో ఇబ్బంది:
👉మాట్లాడటం మరియు మరొకరి ప్రసంగాన్ని అర్థం చేసుకోవడంలో ఇబ్బంది ఉండవచ్చు. ఈ అంశాలలో గందరగోళానికి గురవుతారు.
2. పక్షవాతం లేదా తిమ్మిరి:
👉 ఒక వ్యక్తికి అకస్మాత్తుగా తిమ్మిరి, బలహీనత లేదా శరీరంలోని భాగాలలో పక్షవాతము సంభవించవచ్చు, ఎక్కువగా ముఖం, చేయి లేదా కాలు వంటి అవయవాలకు ఒక వైపు సంభవించవచ్చు .*3. దృష్టి యొక్క ఇబ్బందులు:
👉 వస్తువులు రెండుగా కనిపించుట , చూపు మసకబారడం లేదా ఒకటి లేదా రెండు కళ్ళలో నల్లబడటం జరగవచ్చు .
4. అకస్మాత్తుగా, తీవ్రమైన తలనొప్పి:
👉 స్ట్రోక్ తో సంబంధం ఉన్న తలనొప్పి అకస్మాత్తుగా, తీవ్రంగా ఉండవచ్చు .
👉 వాంతులు, మగత లేదా స్పృహ కోల్పోవడం వంటి లక్షణాలు కూడా కలిగి ఉండవచ్చు.
5. నడవడం కష్టంగా ఉండటం:
👉ఒక వ్యక్తి ఆకస్మిక మైకము, లేదా సమన్వయం కోల్పోవడం మరియు సమతుల్యత కోల్పోవడం వంటి వాటి వల్ల నడవటం లో ఇబ్బందులు కలగవచ్చు .
👉స్ట్రోక్ యొక్క ఏవైనా సంకేతాలు లేదా లక్షణాలు ఉన్న వ్యక్తిని గమనించినట్లయితే వెంటనే వైద్య సాయం అందించాలి .
👉ఆ లక్షణాలు కొన్నిసార్లు వచ్చి తగ్గిపోయిన లేదా పూర్తిగా తగ్గిపోయిన , వెంటనే వైద్య సహాయం కోరాలి.
✍️ సందేహం వచ్చినపుడు ఎలా గుర్తించాలి?
1.ముఖం:
👉చిరునవ్వు నవ్వడానికి ప్రయత్నించమని వ్యక్తిని అడగాలి.
👉 నవ్వినపుడు మూతి ఒక వైపుకు వాలినట్లయితే, స్ట్రోక్ గా అనుమానించాలి.
2. చేతులు:
👉రెండు చేతులను కలిపి తలపైకి ఎత్తమని వ్యక్తిని కోరాలి.
👉 ఒక వ్యక్తి చేయి ఎత్తలేకపోయినట్లయితే లేదా ఒక చేయి ఒక వైపుకు పడటం ప్రారంభించినా లేదా దిగువకు కొట్టుకుపోయినట్లయితే స్ట్రోక్ గా అనుమానించాలి.
3. మాట్లాడే విధానం :
👉సరళమైన పదాలు లేదా పదబంధాలను పునరావృతం చేయమని వ్యక్తిని అడగాలి.
👉మాట్లాడే విధానం సరిగా లేకపోయిన లేదా ముద్దగా మాటలు వస్తున్న స్ట్రోక్ గా అనుమానపడాలి .
4. సమయం:
👉 ఈ లక్షణాలలో దేనినైనా గమనించినట్లయితే, సమయం చాలా ముఖ్యమైనది.
👉అత్యవసర వైద్య సాయం వెంటనే కోరాలి.
👉 లక్షణాలు కనిపించటం ప్రారంభించే సమయంపై ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించాలి.
👉సమర్ధవంతమయిన చికిత్స ను అందించటానికి మంచి చికిత్స ఫలితాలను పొందటానికి
సకాలంలో వైద్య సహాయం అందించాలి .
👉లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే వైద్యుని వద్దకు తీసుకుపోవాలి .
✍️ స్ట్రోక్ యొక్క రకాలు ఏమిటి?
👉స్ట్రోక్ అనేది ప్రధానంగా ఇస్కీమిక్(ischemic) లేదా హెమరేజిక్ స్ట్రోక్( hemorrhagic stroke) అనే రెండు రకాలు.
👉కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తి మెదడుకు రక్త ప్రవాహానికి అంతరాయం కలిగించవచ్చు, ఇది తాత్కాలికంగా ఉంటుంది ,మరియు శాశ్వత లక్షణాలకు దారితీయదు. ఈ పరిస్థితిని తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ ఎటాక్(TIA) అని అంటారు.
1 ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్:
👉 ధమనిలో అడ్డంకి కారణంగా సంభవించే స్ట్రోక్ .
👉ఇది అత్యంత సాధారణమయిన రకం .
👉 మెదడు రక్తనాళం సన్నబడటం లేదా వాటికి అవరోధం ఏర్పడటం వల్ల , వీటి ద్వారా సరఫరా చేయబడ్డ మెదడు భాగాలకు రక్త ప్రవాహం లేదా ఇస్కీమియా తీవ్రంగా తగ్గుతుంది.
👉అథెరోస్క్లెరోసిస్ వంటి పరిస్థితులు అంటే రక్తనాళాల్లో కొవ్వు నిక్షేపాలు ఏర్పడటం లేదా స్థానికంగా రక్తం గడ్డకట్టడం లేదా రక్తప్రవాహం ద్వారా అవి రక్తనాళాలను అడ్డుకోవడం ద్వారా ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ కు కారణం అవుతుంది.
2.హెమరేజిక్ స్ట్రోక్:
👉రక్తనాళం లోపల నుంచి లీకేజీ కావడం లేదా చిట్లటం వల్ల ఈ రకమైన స్ట్రోక్ ఏర్పడుతుంది
👉 రక్తస్రావం ఎక్కడ జరిగింది అనే అంశాన్ని బట్టి , స్ట్రోక్ రెండు రకాలుగా ఉంటుంది
1.ఇంట్రాసెరిబ్రల్ హెమరేజ్- ICH:
👉మెదడు కణజాలాలు లేదా జఠరికల్లో (ventricles) సంభవిస్తుంది.
2.Subarachnoid హెమరేజ్ -SAH (ఎస్ఎహెచ్):
👉 మెదడు మరియు మెదడును కప్పివేసే కణజాలం మధ్య స్థలంలో సంభవిస్తుంది.
3.ఆర్టిరియోవెనస్ మాల్ ఫార్మేషన్:
సన్నని గోడల రక్తనాళాల యొక్క అబ్‌నార్మల్‌ టంగిల్ చిట్లటం కొన్నిసార్లు మెదడులో రక్తస్రావానికి దారితీస్తుంది. ఇది అరుదుగా జరుగుతుంది .*
✍️ తాత్కాలిక ఇస్కీమిక్ ఎటాక్(TIA):
👉కొన్నిసార్లు, ఇస్కీమియా లేదా మెదడుకు రక్త సరఫరా తగ్గడం చాలా తక్కువ స్థాయి లో ఉండవచ్చు.
👉ఐదు నిమిషాలకంటే తక్కువ ఉంటే ఇది శాశ్వత నష్టాన్ని కలిగించదు.
👉 ఈ పరిస్థితిని టిఐఎ లేదా మినీ స్ట్రోక్ అని అంటారు.
👉గడ్డకట్టడం లేదా శిధిలాల కారణంగా ఇస్కీమిక్ స్ట్రోక్ వంటి టిఐఎ ఏర్పడవచ్చు.
👉 ఇది నాడీ వ్యవస్థలోని ఒక భాగానికి రక్త ప్రవాహాన్ని తాత్కాలికంగా తగ్గిస్తుంది మరియు తరువాత పరిష్కరిస్తుంది.
👉అయితే, ఒక వ్యక్తి యొక్క లక్షణాల ఆధారంగా స్ట్రోక్ లేదా టిఐఎ మధ్య తేడాను గుర్తించడం ఎల్లప్పుడూ సాధ్యం కాదు.
👉కాబట్టి టిఐఎ అనుమానించినప్పటికీ అత్యవసర పరీక్షలు చేయించుకోవాలి .
👉 మెదడుకు పాక్షికంగా మూసుకుపోయిన లేదా సంకోచింపబడిన ధమని కారణంగా టిఐఎ సంభవించవచ్చు, ఇది తరువాత పూర్తి స్థాయి స్ట్రోక్ వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
✍️ స్ట్రోక్ వచ్చే అవకాశం పెరగడానికి కారణాలు ఏమిటి? :
అనేక కారణాల వల్ల స్ట్రోక్ ప్రమాదం పెరుగుతుంది,
1.వయస్సు:
👉55 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న వ్యక్తులకు సాధారణంగా యువత కంటే స్ట్రోక్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగాv ఉంటుంది.
2.స్త్రీ పురుష బేధం :
👉సాధారణంగా మహిళల్లో కంటే పురుషుల్లో స్ట్రోక్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది
👉 పురుషుల కంటే మహిళల్లో స్ట్రోక్ కారణంగా మరణించే సంభావ్యత ఎక్కువగా ఉంటుంది.
3.హార్మోన్లు:
👉ఈస్ట్రోజెన్ కలిగి ఉన్న హార్మోన్ థెరపీలు లేదా గర్భనిరోధక మాత్రలను ఉపయోగించడం వల్ల స్ట్రోక్ వచ్చే ప్రమాదం పెరుగుతుంది.
4.జీవనశైలి కారణాలు:
👉ఊబకాయం లేదా అధిక బరువు,
👉జీవనశైలి లో స్తబ్ధత (sedentary lifestyle),
👉పొగ తాగడం లేదా కొకైన్ మరియు మెథాంఫెటమైన్ వంటి మాదకద్రవ్యాలు,
👉మద్యం మరియు మాదకద్రవ్యాలు.
5.ఆరోగ్యానికి సంబంధించిన కారణాలు:
👉హైపర్ టెన్షన్ లేదా అధిక రక్తపోటు.
👉హైపర్ కొలెస్ట్రాలేమియా లేదా అధిక కొలెస్ట్రాల్
మధుమేహం.
👉అబ్ స్ట్రక్టివ్ స్లీప్అప్నియా వంటి నిద్ర రుగ్మతలు.
👉గుండె లోపాలు, గుండెలోపల infections లేదా atrial fibrillation, గుండె కొట్టుకోవడంలో అసాధారణతలు,వాటికి సంబంధించిన గుండె సంబంధిత వ్యాధులు.
👉యాంటీకోయాగ్యులెంట్ లు లేదా బ్లడ్ థిన్నర్లు దీర్ఘకాలం ఉపయోగించడం , గతంలో స్ట్రోక్ ,TIA లేదా హార్ట్ ఎట్టక్ వచ్చిన లేదా అటువంటి కుటుంబ చరిత్ర కలిగిన వారు,
👉అన్యూరిజం (aneurysms) వంటి శరీర నిర్మాణ లోపాలు అంటే రక్తనాళాల గోడలలో బలహీనమైన ప్రాంతంలో ఉబ్బడం,
👉తలకు ప్రమాదవశాత్తు గాయాలు కావడం అంటే రోడ్డు ట్రాఫిక్ ప్రమాదాలలో తగిలిన గాయాలు.
✍️ స్ట్రోక్ వలన ఏర్పడే కాంప్లికేషన్స్ ఏమిటి?
మెదడు యొక్క రక్త ప్రవాహం ఎంతకాలం అడ్డగించబడింది, మరియు ఏ భాగం ప్రభావితం చేయబడిందో అనే అంశాల ఆధారంగా స్ట్రోక్ తరువాత ఒక వ్యక్తికి తాత్కాలిక లేదా శాశ్వత వైకల్యాలు సంభవించవచ్చు .
✍️ ఏ ఇబ్బందులు ఏర్పడవచ్చు?
1.మాట్లాడటం లో సమస్యలు:
👉స్ట్రోక్ వచ్చిన వ్యక్తులు కొన్నిసార్లు ఇక మాట్లాడలేకపోవచ్చు లేదా ప్రసంగాన్ని అర్థం చేసుకోలేకపోవచ్చు. ఈ పరిస్థితిని “అఫాసియా” అని అంటారు.
👉కొంతమందిలో మాట ముద్దగా ఉండవచ్చు. ఈ పరిస్థితిని “డిస్సార్థ్రియా” అని పిలుస్తారు.
2..కండరాల బలహీనత సమస్యలు:
👉 స్ట్రోక్ వచ్చిన వ్యక్తులకు కొన్నిసార్లు కండరాల బలహీనత లేదా శరీరం యొక్క ఒక వైపు పక్షవాతం వస్తుంది .
👉కండరాల బలహీనత ముఖం, చేయి మరియు కాలుపై ప్రభావం చూపుతుంది, దీనిని “hemiparesis” అని అంటారు.
3.నడవడం లో ఏర్పడే సమస్యలు:
👉 స్ట్రోక్ తరువాత, కొంతమందికి నడవడం, వస్తువులను పట్టుకోవడం బాలన్స్ చేయడంలో ఇబ్బంది పడవచ్చు.
👉స్ట్రోక్ బలహీనత లేదా స్పర్శను కోల్పోకపోయినా, వారు నియంత్రిత, ప్రణాళికాబద్ధమైన కదలికలను చేయలేకపోవచ్చు. ఆ పరిస్థితిని “అప్రాక్సియా”(apraxia) అని అంటారు.
4.పాక్షికంగా స్పర్శకోల్పోవడం:
👉స్ట్రోక్ తరువాత, కొంతమంది తమ శరీరం యొక్క ఎడమ లేదా కుడి సగం లో పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా స్పర్శ్య ని కోల్పోవచ్చు.
5.తినడం లేదా మింగడం కష్టంగాఉండటం:
👉స్ట్రోక్ ఉన్న వ్యక్తులు కొన్నిసార్లు మింగడం లేదా “డిస్ఫాజియా” ఇబ్బంది పడవచ్చు.
👉డిస్ఫాజియా ఉన్న వ్యక్తులు కొన్నిసార్లు తమ వాయునాళం లేదా ఊపిరితిత్తుల్లో ఆహారం పెరుకోవచ్చు , ఇది ప్రమాదకరమైన పరిస్థితి.
. మూత్రాశయంలో సమస్యలు:
👉మూత్రాశయాన్ని నియంత్రించడంలో ఇబ్బంది ఉండటం వల్ల మూత్రం కారడానికి కారణమయ్యే “మూత్ర నిరోధం” అని పిలువబడే పరిస్థితికి దారితీయవచ్చు. ఇది తరచుగా కాలక్రమేణా మెరుగవుతుంది
